Yeni Kanuni Düzenlemeler Doğrultusunda Hakaret Davaları: Türkiye Cumhuriyeti Özelinde Bir İnceleme

Hakaret suçu, Türkiye Cumhuriyeti hukuk sisteminde bireylerin şeref ve saygınlığını korumayı amaçlayan bir suç tipi olarak, hem Türk Ceza Kanunu (TCK) hem de Anayasa ile güvence altına alınmıştır. Ancak bu suçun tanımı ve uygulaması, ifade özgürlüğü ile sıkça çatışma halindedir. Son yıllarda, özellikle kamu görevlilerine yönelik hakaret suçlarında artan dava sayısı, Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay kararları ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) içtihatları doğrultusunda yeni bir yasal ve yargısal değerlendirme ihtiyacını doğurmuştur. Bu makalede, 2024 ve 2025 yıllarında Türkiye'de yapılan yasal düzenlemeler ve yüksek yargı kararları ışığında hakaret suçunun ceza hukuku içindeki yeri yeniden değerlendirilecektir.

1. Giriş

Türkiye Cumhuriyeti'nde ifade özgürlüğü, Anayasa'nın 26. maddesi ile güvence altına alınmıştır. Ancak bu özgürlük mutlak değildir; bireylerin şeref ve haysiyetlerini korumaya yönelik sınırlamalar mevcuttur. Hakaret suçu, bu çerçevede Türk Ceza Kanunu'nun 125. ve devamı maddelerinde düzenlenmiş, çeşitli halleriyle ceza yaptırımına bağlanmıştır. Özellikle sosyal medya kullanımının artmasıyla birlikte, bu suçun dijital ortamda işlenme biçimleri ve kamuoyunda yarattığı etkiler yeni hukuki tartışmaları beraberinde getirmiştir.

2. Hakaret Suçunun Hukuki Niteliği ve Unsurları

2.1 Suçun Tanımı (TCK m.125)

TCK madde 125 uyarınca hakaret, “bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldırı” anlamına gelir. Bu suç, mağdurun huzurunda işlenebileceği gibi, gıyabında ve iletişim araçlarıyla da işlenebilir.

2.2 Özel Koruma Altındaki Kişiler

Kamu görevlilerine görevleri sebebiyle hakaret suçu (TCK m.125/3), özellikle son yıllarda tartışmalı hale gelmiş ve ifade özgürlüğü ile kamu gücünün eleştirilebilmesi hakkı arasında bir denge sorunu doğmuştur.

3. 2024–2025 Yıllarındaki Yeni Hukuki Gelişmeler

3.1 Kanuni Düzenlemeler

2024 yılında yapılan kanun değişikliği ile hakaret suçunda uzlaştırma kapsamı genişletilmiş, kamu görevlilerine yönelik hakaret suçlarının bazı hallerde uzlaştırma kapsamına alınabileceği hüküm altına alınmıştır. Ayrıca sosyal medya üzerinden işlenen hakaret suçlarında adli para cezasına ağırlık verilmiş, tutuklama tedbirinin istisnai hale gelmesi yönünde düzenlemelere gidilmiştir.

3.2 Anayasa Mahkemesi Kararları

2023 sonu ve 2024 yılı başında Anayasa Mahkemesi, ifade özgürlüğü ile hakaret suçunun sınırlarını yeniden yorumlayan kararlar vermiştir. Örneğin, siyasi eleştiri niteliği taşıyan ifadelerin "ağır eleştiri" olarak kabul edilip cezalandırılamayacağı vurgulanmıştır.

3.3 Yargıtay ve AİHM İçtihatları

Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 2025 başında verdiği emsal bir kararda, sosyal medya platformlarında yapılan sert eleştirilerin doğrudan hakaret sayılamayacağını, bağlam ve ifade tarzının dikkate alınması gerektiğini belirtmiştir. AİHM kararları da Türkiye’de mahkemelerce daha fazla referans alınmaya başlanmıştır (örneğin: Erdoğdu v. Turkey, Altuğ Taner Akçam v. Turkey).

4. Uygulama Sorunları ve Eleştiriler

4.1 İfade Özgürlüğü ile Çatışma

Özellikle siyasi aktörlere yönelik eleştirilerin cezai yaptırıma uğraması, ifade özgürlüğü ihlali tartışmalarına yol açmaktadır. Avrupa standartları ile uyumlaştırma ihtiyacı halen devam etmektedir.

4.2 Siyasi Saiklerle Açılan Davalar

Hakaret davalarının bir kısmının, siyasi amaçlarla ifade eden kişileri sindirmek amacıyla açıldığına dair eleştiriler hem iç hukukta hem de uluslararası kamuoyunda dile getirilmektedir.

5. Sonuç ve Değerlendirme

Türkiye’de hakaret suçuna ilişkin yasal düzenlemeler, bireylerin itibarı ile ifade özgürlüğü arasında hassas bir denge kurma çabası içindedir. 2024 ve 2025’te yapılan yeni düzenlemeler, bazı olumlu adımlar içerse de, uygulamadaki sorunlar büyük ölçüde devam etmektedir. Uzlaştırmanın yaygınlaştırılması, alternatif uyuşmazlık çözüm yollarının devreye alınması ve yargı mensuplarının AİHM içtihatlarına daha duyarlı hale gelmesi, bu alanda yapılacak en önemli iyileştirme adımları olacaktır. Özellikle hakaret suçu isnatlı ceza davalarınızda müşteki vekili veyahut sanık müdafi olarak sizleri Batman Avukat Muhammed ERDOĞANOĞLU Hukuk Bürosu olarak temsil edebilmekteyiz. Bizlerle irtibat numaramızdan iletişime geçerek randevu alabilirsiniz.

Kaynakça Hakaret Davaları

1. Türk Ceza Kanunu, 5237 s.

2. Anayasa Mahkemesi Kararları: B. No: 2019/14729, B. No: 2021/23422

3. Yargıtay Ceza Genel Kurulu Kararı, 2025/33 E., 2025/89 K.

4. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Altuğ Taner Akçam v. Turkey, App. No. 27520/07.

5. Yasama Meclisi Tutanakları, 2024/134 Sayılı Kanun Değişikliği.